Orhan KemaL

Konu: Orhan KemaL 18/8/2008, 1:19 am

15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde doğdu. 2 Haziran 1970'te
yaşamını yitirdi. Toplumsal gerçekçi romanın usta kalemi öykü ve roman
yazarı. Asıl ismi Mehmet Raşit Öğütçü. İlk Büyük Millet Meclisi’nde
Kastamonu Mebusu olan ve seçildiği Adalet Bakanlığı’ndan 3 gün sonra
istifa ettirilip nerdeyse tüm İstiklal Mahkemeleri’nde yargılanan
Abdülkadir Kemali Bey’in oğlu. Babasının, 1930’da Ahrar Fırkası'nı
kurmak ve gazete şiirlerini
de yazdığı askerliği esnasında, komünizm propagandası yapmak
suçlamasıyla 5 yıl hapse mahkum oldu. Kayseri, Adana ve Bursa
cezaevlerinde yattı. Bursa Cezaevi'ndeNâzım Hikmet'le tanışması yaşamının ve yazarlığının
dönüm noktası oldu. 1943'te salıverildikten sonra Adana'ya döndü.
Amelelik, sebze nakliyeciliği, Adana Verem Savaş Derneği’nde katiplik
yaptı. 1950’de İstanbul’a yerleşti, hayatını yazılarıyla kazandı.
1966'da bir lokantadaki konuşmasında komünizm propagandası yaptığı
suçlamasıyla yargılandı, beraat etti. Yaşamının son döneminde
Bulgaristan ve Romanya YazarlarBirliği’nin
davetlisi olarak, daha çok da tedavi amacıyla Soyfa'ya gitti. 2 Haziran
1970’te Sofya'da tedavi edildiği hastanede beyin kanamasından öldü.
İstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Hece ölçüsüyle Kayseri Cezaevi'nden yazıp gönderdiği ilk şiiri "Duvarlar" 1939'da Yedigün dergisinde
"Reşad Kemal" imzasıyla yayınlandı. "Raşid Kemali" takma adıyla yazdığı
şiirler Yedigün ve Yeni Mecmua'da çıktı. İlk romanı "Babaevi"nin bir
bölümünü oluşturan "Balık" öyküsü, Yeni Edebiyat dergisinde 1940'ta
yayınlandı. Bundan sonra çalışmalarını öyküde yoğunlaştırdı. "Orhan Kemal" adını ilk kez 1942'de "Yürüyüş" dergisinde yayınlanan şiir ve öykülerinde kullandı. Öyküleri, Varlık, Seçilmiş Hikayeler, Yeditepe başta olmak üzere dönemin tüm dergilerinde yer aldı. Gazetelere
tefrika romanlar ve film senaryoları yazdı. Geçimini sağlamak, para
kazanmak amacıyla durmadan yazdı. "72. Koğuş, Murtaza, Eskici ve
Oğulları, Kardeş Payı" adlı eserleri tiyatroya uyarlandı. Doğrudan oyun
olarak 1964'te yazdığı tek eseri "İspinozlar", "Yalova Kaymakamı"
adıyla sahnelendi. Öykü ve romanlarında günlük yaşamın değişik
yönlerini işledi. Kahramanlarını çoğunlukla sömürülen, yoksul
insanlardan seçti. Bu insanların yaşamlarını, sorunlarını, iç
dünyalarını yansıtırken kinsiz, sevecen, umutlu bir yaklaşım benimsedi.
"Babaevi"nde çocukluk yıllarını, "Avare Yıllar"da gençliğini anlattı.
Eserlerinin hemen hepsinde toplumsal yapıdaki çelişkileri ustaca
vurguladı. Güçlü gözlem gücüyle, özgün ve yalın anlatımıyla hâlâ çok
okunan ve sevilen eserler yarattı. Eselerinde hızlı bir olay akışı ve
devingenliğin yanısıra "diyaloglara" ağırlık verdiği dikkat çeker.
Sanatının olgun döneminde daha çok Adana yöresindeki toprak ve fabrika
işçilerini konu aldı. Çukurova'nın toplumsal ekonomik yapısındaki
değişimin yöre halkı üzerindeki etkilerini inceledi. Ailesi 1971'den
itibaren adına "Orhan Kemal Roman Armağanı" vermeye başladı.

ESERLERİ

ÖYKÜ:

Ekmek Kavgası 1949, Sarhoşlar 1951, Çamaşırcının Kızı 1952, 72. Koğuş
1954, Grev 1954, Arka Sokak 1956, Kardeş Payı 1957, Babil Kulesi 1957,
Dünyada Harp Vardı 1963, Mahalle Kavgası 1963, İşsiz 1966, Önce Ekmek
1968, Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.

Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi’nce dört cilt olarak
yayınlandı: 1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974; 2. Kırmızı Küpeler 1974; 3.
Oyuncu Kadın 1975; 4. Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı 1976. Arslan
Tomson, (ö.s.) 1976; İnci’nin Maceraları (ö.s.) 1979.

ROMAN:

Baba Evi 1949, Avare Yıllar 1950, Murtaza 1952, Cemile 1952, Bereketli
Topraklar Üzerinde 1954, Suçlu 1957, Devlet Kuşu 1958, Vukuat Var 1958,
Gavurun Kızı 1959, Küçücük 1960, Dünya Evi 1960, El Kızı 1960, Hanımın
Çiftliği 1961, Eskici ve Oğulları 1962 ( Eskici Dükkanı adıyla 1970),
Gurbet Kuşları 1962, Sokakların Çocuğu 1963, Kanlı Topraklar 1963, Bir
Filiz Vardı 1965, Müfettişler Müfettişi 1966, Yalancı Dünya 1966,
Evlerden Biri 1966, Arkadaş Islıkları 1968, Sokaklardan Bir Kız 1968,
Üç Kağıtçı 1969, Kötü Yol 1969, Kaçak (ö.s.) 1970, Tersine Dünya (ö.s.)
1986.
çıkarmak yüzünden öldürülme korkusuyla Suriye’ye geçmesi üzerine,
ortaokul son sınıfta öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Bir süre
Suriye ve Lübnan’da yaşadı. 1932’de Adana’ya döndü. İşçilik,
dokumacılık, ambar memurluğu, katiplik yaptı. 1939'da ilk